Kanuni Esasi Hakkında Bilgi
Kanuni Esasi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasasıdır. 23 Aralık 1876'da ilan edilmiştir ve I. Meşrutiyet dönemini başlatmıştır. Kanuni Esasi ile Osmanlı Devleti'nde Meşruti Monarşi'ye geçilmiştir.
Temel İlkeleri:
- Devletin Şekli: Devletin şekli monarşi olup, egemenlik padişaha aittir. Ancak, padişah bu yetkisini anayasa çerçevesinde kullanmak zorundadır.
- Yasama Yetkisi: Yasama yetkisi, Meclis-i Umumî'ye aittir. Meclis-i Umumî, Ayan Meclisi (Senato) ve Mebusan Meclisi (Halk Temsilcileri Meclisi) olmak üzere iki kanattan oluşmaktadır.
- Yürütme Yetkisi: Yürütme yetkisi, padişah tarafından atanan Heyet-i Vükela (Bakanlar Kurulu) aracılığıyla kullanılır.
- Temel Hak ve Hürriyetler: Kanuni Esasi, Osmanlı vatandaşlarına eşitlik, kişi dokunulmazlığı, konut dokunulmazlığı, vicdan özgürlüğü, basın özgürlüğü gibi temel hak ve hürriyetleri tanımıştır. Ancak bu haklar, devletin güvenliği ve kamu düzeni gerekçesiyle sınırlandırılabilmiştir.
Önemi:
Kanuni Esasi, Osmanlı tarihinde bir dönüm noktasıdır. İlk kez padişahın yetkileri anayasa ile sınırlandırılmış ve halkın yönetime katılması sağlanmıştır. Modernleşme ve demokratikleşme yolunda atılan önemli bir adımdır. Ancak, II. Abdülhamid tarafından 1878'de askıya alınmış ve II. Meşrutiyet'in ilanıyla 1908'de yeniden yürürlüğe girmiştir.